İşçinin hakları, iş sözleşmesinin gereklilikleri ve iş sağlığı, güvenliği ile eşit muamele ilkeleri gibi konular iş hukukunun önemli unsurlarını oluşturmaktadır.
İş sözleşmesi, işçinin iş görme yükümlülüğü ve işverenin ücret ödeme taahhüdü üzerine kuruludur. İşçi, işverenle olan ilişkisi çerçevesinde, yaptığı işin karşılığı olarak ücret alma hakkına sahiptir.
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almakla yükümlüdür. İşçi, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinden yararlanma ve bunları işverenden talep etme hakkına sahiptir.
İş Kanunu’nun 5. maddesi, işçilerin cinsiyet, ırk, din vb. nedenlerle ayrımcılığa tabi tutulamayacağını belirtmektedir. İşçi, diğer işçilerle eşit haklara sahip olmalı ve aynı muameleye tabi olmalıdır.
İş Kanunu, işçiye günlük çalışma süresi içinde ara dinlenmesi verilmesini öngörmektedir. Ara dinlenme süreleri çalışma süresinden sayılmaz ve belirli sürelerle tanımlanmıştır.
Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilir. İşçiye fazla mesai için normal ücretin %50 fazlası ödenir. İşçi, fazla çalışma karşılığında serbest zaman talep etme hakkına sahiptir.
İş sözleşmesinin feshi sonrası, işçi günlük 2 saat iş arama iznine sahiptir. İşveren, bu izni ücret kesintisi yapmadan vermekle yükümlüdür.
Çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik yapılması durumunda işçi, bu değişikliği kabul etme hakkına sahiptir.
İşçi, işyerindeki kıdemine göre yıllık ücretli izne hak kazanır. Hafta tatilinde çalıştırılan işçilere ek ücret ödenmesi gerekmektedir.
Alt işveren, asıl işverenden aldığı iş için işçi çalıştırmakla yükümlüdür. Alt işveren işçileri, asıl işverenin haklarını talep edebilir.
Kadın işçilere özel bazı haklar ve korumalar tanınmıştır. Gebe kadınların gece çalıştırılması yasaktır ve süt izni verilmesi gerekmektedir.
İşveren, belirli oranda engelli işçi çalıştırma yükümlülüğüne sahiptir. Bu yükümlülüğe uymayan işveren, para cezası ile karşılaşabilir.
Askerlik nedeniyle işinden ayrılan işçiler, görev sona erdikten sonra işe geri alınma hakkına sahiptir.
Sendika üyeleri, grev yapma, toplu iş sözleşmesinden yararlanma ve sendika içindeki rolleri ile ilgili haklara sahiptir.
İşyeri sendika temsilcisi, iş sözleşmesinin ancak haklı nedenlere dayanarak feshedilmesi gerektiğine dair özel haklara sahiptir.